အေရာင္သေဘာတရား (Colour Theory - 8)

အေရာင္သေဘာတရားႏွင့္ပတ္သက္၍ သိနားလည္သင့္ေသာ အေျခခံသေဘာတရားမ်ားကို သိရွိၿပီးေနာက္ လိုက္ဖက္ေျပျပစ္ေသာ အေရာင္အစီအစဥ္မ်ား ၊ အေရာင္တြဲမ်ားႏွင့္ပတ္သတ္၍ ဆက္လက္တင္ျပသြားပါမည္။

ေရာင္စဥ္စက္၀ိုင္းတြင္ အပူေရာင္ ၊ အေအးေရာင္မ်ားကို ပိုင္းျခားျမင္ေတြ႔ႏိုင္ပါသည္။ ယင္းတြင္အပူေရာင္မ်ားသည္ စြမ္းအားျပည့္၀ ေတာက္ပၾကျပီး အေၾကာင္းအရာအကြာအေ၀းကို ေရွ႕သို႔တိုးလာေစပါသည္။ အေအးေရာင္မ်ားသည္ ၿငိမ္သက္မႈ သေဘာကိုေဖာ္ျပၿပီး စိတ္ေအးခ်မ္းသက္သာေသာ ခံစားမႈကိုေပးစြမ္းလ်က္ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ေနာက္ဆုတ္သြားေစပါသည္။ အျဖဴ ၊ အနက္ ၊ မီးခိုး အေသြးအလတ္တို႔သည္ အေရာင္ပ်က္သေဘာ neutral  ကို ေဖာ္ေဆာင္ပါသည္။

အေရာင္မ်ားတြင္ ပင္ကိုသေဘာသဘာ၀အားျဖင့္ Dimension သံုးမ်ိဳးျဖင့္ တည္ရိွေနေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါသည္။ လိုက္ဖက္ေျပျပစ္ေသာ အေရာင္အစီအစဥ္မ်ား ၊ အေရာင္တြဲမ်ားကို ဖန္တီးျပဳလုပ္ရာတြင္ ယင္း Dimension သံုခုအေပၚတြင္ မူတည္၍ မေလ်ာ့အတင္း ၊ အတိုးအဆုတ္ျပဳလုပ္ကာ ဖန္တီးတည္ေဆာက္ရပါသည္။

Hue, Value, Intensity or Chroma or Saturation ဟူေသာ Dimension သံုးခုအေပၚတြင္ အေျပာင္းအလဲျပဳလုပ္၍ လိုက္ဖက္ ေျပျပစ္ေသာ အေရာင္အစီအစဥ္မ်ားကို ခ်မွတ္ဖန္တီးစီစဥ္ရပါသည္။ ထိုသို႔စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ရာ၌ ညီမွ်ေနေသာ အစီအစဥ္မ်ားကို ေရွာင္ၾကဥ္ ရပါမည္။ Hue, Value, Intensity ညီမွ်ေနပါက အထူးျပဳခ်က္ ဆန္႔က်င္ျပတ္သားမႈ နည္းပါးၿပီး ေပၚလြင္မႈ ေလ်ာ့နည္းကာ စိတ္ေက်နပ္ဖြယ္ ရလဒ္ကို ဆံုးရံႈးေစပါသည္။ အႏုပညာအေၾကာင္းအရာမ်ား၏ အခ်ိဳ႕အစိတ္အပိုင္းမ်ားသည္ ပို၍ပူျခင္း သို႔မဟုတ္ ေအးျခင္း ၊ ပို၍ႏုျခင္း သို႔မဟုတ္ ရင့္ျခင္း ၊ အေရာင္ျပည့္၀မႈျပင္းအားမ်ားျခင္း ၊ နည္းျခင္းမ်ား ရွိပါသည္။ ထိုေၾကာင့္ ထိုသေဘာကိုေပၚလြင္ေစရန္အတြက္ အေရာင္အစီအစဥ္မ်ား ဖန္တီးရာတြင္ Hue, Value, Intensity တို႔ကို မတူညီေသာ ကြာဟခ်က္မ်ားျဖင့္ အေျပာင္းအလဲ ၊ အတိုးအဆုတ္ျပဳလုပ္၍ စီစဥ္ဖန္တီး ရပါသည္။ အေရာင္တို႔၏ေနရာယူမႈတြင္လည္း အရြယ္အစားအားျဖင့္ တစ္ေရာင္ႏွင့္တစ္ေရာင္ ညီမွ်ေနျခင္းကို ေရွာင္ရွားရပါမည္။ ျပင္းအားေလ်ာ့နည္းေသာ အေရာင္မ်ားကို ေယဘုယ်အားျဖင့္ အရြယ္အစား ႀကီးႀကီးမားမားထား၍ ေတာက္ပေသာအေရာင္ကို ေနရာအနည္းအက်ဥ္းတြင္ ေနရာခ်ထားႏိုင္ပါသည္။ ျပင္းထန္ေသာ ႏုရင့္တန္ဖိုးဆန္႔က်င္ဘက္ ျပတ္သားျခင္း ( value, contrast ) ႏွင့္ ျပင္းထန္ေသာ ျပည့္၀မႈျပင္းအား Intensity တို႔ကို ေရွာင္ရွားျခင္းျဖင့္ ဆက္သြယ္ေသာ လိုက္ဖက္ေျပျပစ္သည့္ အေရာင္အစီအစဥ္မ်ားကို ခ်မွတ္ႏိုင္ပါသည္။ ထိုအေရာင္အစီအစဥ္မ်ားသည္ ၾကည့္သူ၏စိတ္ကို ေအးခ်မ္းၿငိမ္သက္ေသာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈကို ေပးႏိုင္ပါသည္။

ဆန္႔က်င္ျပတ္သားေသာ အေရာင္အစီအစဥ္တစ္ခု၌ ဆက္ႏႊယ္ပါ၀င္ေသာ Hue မ်ားသည္ ပိုမို၍ ဆန္႔က်င္ဘက္သေဘာမ်ား ေပါင္းစပ္ပါ၀င္ ပါသည္။ ၄င္းတို႔သည္ ရွင္သန္၍ ႏိုးၾကားတက္ႄကြေသာသေဘာကို ေဖာ္ေဆာင္ၿပီး ၄င္းတြင္ အပူေရာင္ႏွင့္ အေအးေရာင္ Hue မ်ား ႏွစ္ခုလံုး ပါ၀င္ေနေလ့ရွိပါသည္။

အေရာင္အစီအစဥ္မ်ားကို ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာၾကည့္ပါက Hue တိုင္းသည္ (Value ႏွင့္ intensity)တြင္ အလြန္႔အလြန္ ေျပာင္းလဲျခားနားသည္ကို သင္ေတြ႔ျမင္ရမည္ျဖစ္ပါသည္။

အေရာင္စက္၀ိုင္း အေျခခံအေရာင္ ဆက္စပ္မႈ အစီအစဥ္မ်ားကို ေအာက္တြင္ေဖာ္ျပထားပါသည္။

1. Mono Chromatic Color Scheme
    အေရာင္တစ္ေရာင္တည္း လိုက္ဖက္ေျပျပစ္မႈ အစီအစဥ္

အေရာင္တစ္ေရာင္တည္းအသံုးျပဳ၍ ႏုရင့္အဆင့္ခြဲျခားကာ အသံုးျပဳေသာ အေရာင္အစီအစဥ္ျဖစ္ပါသည္။ မိမိသံုးစြဲမည့္ ႏွစ္သက္ရာ အေရာင္တစ္ေရာင္တည္းကိုသာ အျဖဴ ၊ အနက္ ၊ မီးခိုးႏုရင့္ အစဥ္မ်ား ေပါင္းစပ္တြဲဖက္၍ အေရာင္အစီအစဥ္အျဖစ္ အသံုးျပဳျခင္းျဖစ္ပါသည္။



ဤအေရာင္အစီအစဥ္တြင္
- မိမိအသံုးျပဳမည့္ စိတ္ႀကိဳက္ key color အေရာင္တစ္ေရာင္ကို အျဖဳျဖင့္ေပါင္းစပ္ၿပီး ႏုသြားေစျခင္းျဖင့္ ရရွိလာေသာ အေရာင္ႏု "Tant" မ်ား၊
- အေရာင္တစ္ေရာင္ကို အနက္ေပါင္းစပ္၍ ရင့္သြားေစျခင္းျဖင့္ ရရွိလာေသာ အေရာင္ရင့္ shade မ်ား၊
- အေရာင္တစ္ေရာင္ကို အျဖဴ ၊ အနက္ၾကားရွိ ႏုရင့္အဆင့္ဆင့္ျဖစ္ေသာ မီးခိုးေရာင္အေသြး လတ္ႏုရင့္ အဆင့္မ်ားေပါင္းစပ္ျခင္းျဖင့္ ရရွိလာေသာ အေရာင္ႏုရင့္အဆင့္ "Tone" မ်ားကို မိမိစိတ္ႀကိဳက္ တြဲစပ္ဖန္တီးစီစဥ္ျခင္းျဖင့္ Monochromatic Color Scheme ကိုရရွိႏိုင္ပါသည္။



Analogous Colour Schemes
ဆင္တူေရာင္ကြဲ အေရာင္အစီအစဥ္ သို႔မဟုတ္ အိမ္နီးခ်င္းမိတ္ဖက္အေရာင္အစီအစဥ္

ေရာင္စဥ္စက္၀ိုင္းတြင္ နီးကပ္စြာယွဥ္တြဲတည္ရွိေနေသာ Hue မ်ားကို အိမ္နီးခ်င္းမိတ္ဖက္အေရာင္မ်ားဟုေခၚပါသည္။ နီးကပ္စြာရွိေနေသာအေရာင္မ်ားျဖစ္သည့္အတြက္ တစ္ေရာင္ႏွင့္တစ္ေရာင္ အနည္းငယ္မွ်သာ ကြဲလြဲ၍ ဆင္ဆင္တူေသာအေရာင္မ်ားျဖစ္ေနသည့္အတြက္ လိုက္ဖက္ေျပျပစ္ေသာသေဘာကို
အလိုအေလ်ာက္ရရွိေစပါသည္။ ၄င္းအိမ္နီးခ်င္းမိတ္ဖက္အေရာင္မ်ားကို သံုးေရာင္မွ ငါးေရာင္အထိ အေျခခံတြဲဖက္၍ အစီအစဥ္ျပဳလုပ္ျခင္းကို Analogous Colour Scheme ဟုေခၚပါသည္။ ဤအေရာင္အစီအစဥ္သည္ monochromatic colour scheme ထက္ ပို၍ၾကည္လင္သန္႔ရွင္းကာ ကြဲျပားျခားနားေစပါသည္။
အၿမဲအစဥ္လိုပင္ ေကာင္းစြာယွဥ္တြဲလိုက္ဖက္ၿပီး တည္ညိမ္ေအးခ်မ္း၍ သက္ေသာင့္သက္သာရွိေသာ ဒီဇိုင္းမ်ားကို ဖန္တီးႏိုင္ပါသည္။



Analogous Colour Scheme သည္ သဘာ၀တြင္ မၾကာခဏ ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ၿပီး မ်က္စိပသာဒ ျဖစ္၍ ေက်နပ္ႏွစ္သက္ဖြယ္ရာ လိုက္ဖက္ ေျပျပစ္မႈကို ျဖစ္ေပၚေစပါသည္။ Analogous color scheme တစ္ခုကို ေရြးခ်ယ္ရာ၌ သင့္အေနျဖင့္ ျပည့္စံုလံုေလာက္ေသာ ဆန္႔က်င္ ျပတ္သားမႈျဖစ္ေစရန္ အေသအခ်ာ ေရြးခ်ယ္ျပဳလုပ္ရမည္ျဖစ္ပါသည္။

လႊမ္မိုးေရာင္တစ္ခုအျဖစ္ အေရာင္တစ္ေရာင္ကိုေရြးခ်ယ္ၿပီး ၄င္းကိုအေထာက္အပံ့ျဖစ္ေစရန္ အျခားဒုတိယတစ္ေရာင္ကို ေရြးခ်ယ္ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ တတိယေျမာက္အေရာင္ကို ႏွီးႏြယ္ဆက္စပ္ရာ အေရာင္တစ္ခုအျပင္ value အတိုးအဆုတ္ ျပဳလုပ္၍ အနက္ ၊ အျဖဴ (သို႔မဟုတ္ Gray တစ္ေရာင္) အေရာင္ကို အသံုးျပဳႏိုင္ပါသည္။

အေရာင္အစီအစဥ္ၾကြယ္၀ေစရန္အတြက္ အျခားအေရာင္မ်ားကို အသံုးျပဳသည့္တိုင္ လႊမ္းမိုးေရာင္ တစ္ေရာင္အျဖစ္ သတ္မွတ္အသံုးျပဳပါသည္။ Monochromatic colour scheme ႏွင့္ ဆင္တူေသာ္လည္း ပိုမို၍အေရာင္အေတြး မသိမသာ ကြဲျပားျခားနားပါသည္။ Monochromatic colour scheme ကဲ့သို႔ပင္ ဖန္တီးရန္လြယ္ကူေသာ္လည္း (Analogous Color Scheme) ကပို၍အေရာင္အေသြး ၾကြယ္၀ပါသည္။ အေရာင္မ်ားထဲမွ တစ္ေရာင္ႏွင့္တစ္ေရာင္ ဆန္႔က်င္ျပတ္သားမႈအားနည္းၿပီး Complementary Colour Scheme ကဲ့သို႔ လႈပ္ခါႏိုင္စြမ္းမရွိပါ။

Analogous, Variation
ဆင္တူေရာင္ကြဲ တစ္မူတြဲ

အခ်ိဳ႕ေသာ Analogous colur scheme မ်ားတြင္ အိမ္နီးခ်င္းမိတ္ဖက္အေရာင္မ်ားကို နီးစပ္ရာ ကပ္လ်က္ရွိေနေသာ အေရာင္မဟုတ္ပဲ Key Color ၏ တစ္ေရာင္ေက်ာ္ ၊ တစ္ဆင့္ေက်ာ္ ၊ အိမ္နီးခ်င္းမိတ္ဖက္ေရာင္မ်ားကို တြဲဖက္အသံုးျပဳေလ့ရွိပါသည္။



Tips
1. Analogous Color Scheme တြင္ Hue မ်ားစြာ သံုးစြဲျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။ လိုက္ဖက္ေျပျပစ္ျခင္းသေဘာ ပ်က္သြားႏိုင္ေစေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။
2. ဤအေရာင္အစီအစဥ္တြင္ အပူေရာင္ႏွင့္အေအးေရာင္မ်ားကို ဆက္စပ္သံုးစြဲျခင္းမွ ေရွာင္ပါ။

Complementary Color Scheme
ဆန္႔က်င္ဘက္ မိတ္ဖက္အေရာင္အစီအစဥ္

အေရာင္စက္၀ိုင္းတြင္ ဆန္႔က်င္ဘက္အသီးသီးရွိေနၾကေသာ အေရာင္မ်ားကို ဆန္႔က်က္ဘက္ျဖည့္ဖက္အေရာင္မ်ားအျဖစ္ ေဖာ္ျပပါသည္။
(ဥပမာ အနီႏွင့္ အစိမ္း၊ အ၀ါႏွင့္ ခရမ္း၊ လိေမၼာ္ႏွင့္ အျပာ)

ထိုဆန္႔က်င္ဘက္အေရာင္မ်ားကို ျပည့္အားျမင့္ full intensity ျဖင့္ တြဲဖက္အသံုးျပဳသည့္အခါ ဆန္႔က်င္ျပတ္သားမႈျပင္းထန္လြန္းသျဖင့္ လြန္စြာလႈပ္ခါေနသည္ကို ေတြ႔ျမင္ႏိုင္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အေရာင္အစီအစဥ္ကို အသံုးျပဳမည္ဆိုပါက ႏွစ္လိုဖြယ္အေရာင္အစီအစဥ္ျဖစ္ေစဖို႔ ေကာင္းစြာ စီစဥ္တြဲစပ္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။

Hue, Value, Intensity ေခၚ Dimension သံုးရပ္ကို အေလွ်ာ့အတင္းျပဳလုပ္၍ အေရာင္ပမာဏအရြယ္အစားကို ကစားကာ တြဲဖက္ စီစဥ္ရပါမည္။ ထင္ရွားျပတ္သားေပၚလြင္ေစရန္ လိုအပ္သည့္အခါ ဤအေရာင္အစီအစဥ္ကို အသံုးျပဳႏိုင္ေသာ္လည္း အရြယ္အစားႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔ေသာ ပမာဏတြင္ သံုးရန္မွာ ခဲရာခဲဆစ္ျဖစ္တတ္ပါသည္။

"Complementary Colour Scheme" ျဖင့္ စာသား text မ်ားကိုဖန္တီးမည္ဆိုပါက ဖတ္ရႈရန္ခက္ခဲႏိုင္ၿပီး လႈပ္ခါ၍ေနမည္ျဖစ္ပါသည္။



Complementary Colour Scheme သည္ ပင္ကို အရည္အေသြးအားျဖင့္ပင္ ဆန္႔က်င္ျပတ္သားမႈအရ အျမင့္ဆံုး၊ အျပင္းထန္ဆံုး ျဖစ္ပါသည္။ ဤအေရာင္အစီအစဥ္ကို သံုးစြဲပါက အဓိကသတ္မွတ္ေသာ Key Color လႊမ္းမိုးေရာင္တစ္ေရာင္ႏွင့္ ၄င္း၏ဆန္႔က်င္ဘက္အေရာင္ကို ေရြးခ်ယ္ရန္အေရးႀကီးပါသည္။ ေနာက္ခံအတြက္ အေရာင္
တစ္ေရာင္ကိုအသံုးျပဳၿပီး ၄င္း၏ဆန္႔က်င္ဘက္အေရာင္ကို hightlight အျဖစ္ အေရးႀကီးေသာ အေၾကာင္းအရာထင္ရွားေပၚလြင္ေစရန္ အသံုးျပဳပါ။

Complementary Colour Scheme သည္ အျခားအေရာင္အစီအစဥ္မ်ားထက္ ပို၍ျပင္းထန္ေသာ ဆန္႔က်င္ျပတ္သားမႈကို ေပးစြမ္းၿပီး အဆံုးစြန္ေသာ အာရံုစူးစိုက္မႈကို ရရွိေစပါသည္။

Tips
1. အေကာင္းဆံုးရလဒ္အတြက္ အပူေရာင္တစ္ေရာင္ႏွင့္ ဆန္႔က်င္၍ အေအးေရာင္ကိုထားပါ။ (ဥပမာ - အျပာႏွင့္ လိေမၼာ္)
2. ေလးနက္ေစလိုေသာအဓိကအေရာင္ key colour အျဖစ္ အပူေရာင္တစ္ေရာင္ (အနီ သို႔မဟုတ္ အ၀ါ) ကို သင္အသံုးျပဳပါလွ်င္ အပူေရာင္အေပၚ ပိုမို၍ အထူးျပဳေပၚလြင္ေစရန္အတြက္ ဆန္႔က်င္ဘက္အေအးေရာင္ကို ျပင္းအားေလွ်ာ့၍ သံုးႏိုင္ပါသည္။
3. အပူေရာင္မ်ားကို ျပင္းအားေလွ်ာ့၍သံုးျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။ (ဥပမာ Brown သို႔မဟုတ္ dull yellows)

ဦးသစ္လြင္စိုး
တြဲဖက္ပါေမာကၡ(ပန္းခ်ီ)
အမ်ိဳးသားယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ အႏုပညာ တကၠသိုလ္ (ရန္ကုန္)။